ANATOMIA I FIZJOLOGIA

Komórka

Już około 300 lat temu uczeni, oglądając najcieńsze skrawki liści, łodyg i innych części roślin, spostrzegli, że nie stanowią one całkiem jednorodnej masy, a są złożone na podobieństwo pszczelnych plastrów z malutkich komór, oddzielonych jedna od drugiej przegródkami (błonami). Każda taka komora otrzymała nazwę komórki. Komórka składa się z półpłynnej, lepkiej materii żywej, zwanej zarodzią (protoplazmą), wewnątrz której mieści się okrągłe lub owalne ciałko — jądro. W jądrze zawsze znajdują się ziarenka lub grudki chromatyny (substancji barwiącej się specjalnymi barwnikami). W jądrze niekiedy widzimy także jedno lub kilka b. drobnych ciałek, zwanych jąderkami. Badając cienkie skrawki, wykrojone z wątroby, skóry, mózgu i innych części ustroju zwierzęcego, zobaczymy w skrawkach bryłki zarodzi, z których każda zawiera jądro z jąderkami. Te bryłki nazwano komórkami zwierzęcymi. Ponieważ u zwierząt tylkonieliczne komórki okryte są bardzo wyraźną błoną, w skrawkach tych nie widzi się przegródek i nazwa „komórka" dla tych tworów jest niezbyt odpowiednia. Lecz nazwę tę przyjęto w nauce dla określenia elementar-nych jednostek, z których zbudowane są wszystkie żywe ustroje (rośliny i zwierzęta, w tej liczbie człowiek).

Większość komórek jest mikroskopijnej wielkości. Niektóre jednak osiągają znaczne rozmiary i widziane są gołym okiem. Do takich zalicza się ziarenka ikry rybiej, a w świecie roślinnym - cząsteczkę miąższu mandarynki, będącą jedną komórką.