PODMENU:

NARZĄDY I PODPORY RUCHU

Pas biodrowy i szkielet kończyny dolnej

Miednica (pelvis). Kończyny dolne są połączone z tułowiem przy pomocy pasa, składającego się z dwóch kości bezimiennych, które razem z kością krzyżową i kością ogonową tworzą miednicę.

Tułów całym swym ciężarem uciska kość krzyżową i kości bezimienne, a jego ciśnienie przenosi się na kończyny dolne. masaż warszawa W związku z tym pozostaje zrośnięcie się ze sobą kręgów krzyżowych w jedną kość krzyżową (o kości krzyżowej była mowa wyżej). W każdej kości bezimiennej odróżniamy trzy części: kość biodrową, (os ilium), kość kulszową (os ischii) i kość łonową (os pubis). Kość bezimienna dziecka składa się z trzech oddzielnych kości, spojonych chrząstką i dopiero po 16 roku życia te trzy kości zrastają się w jedną całość.

Górny brzeg kości biodrowej - grzebień biodrowy - kończy się ku przodowi wyniosłością, zwaną kolcem górnym przednim (grzebień biodrowy i kolec górny przedni można namacać). Na zewnętrznej powierzchni każdej kości bezimiennej znajduje się głęboki dół stawowy, zwany panewką. W panewkę wchodzi główka kości udowej, tworząc staw biodrowy.

Obok panewki jest otwór, zwany otworem zasłonowym, dlatego że zamyka go błona. Ten otwór ograniczają krawędziami swych ramion kość łonowa i kość kulszową. Kości łonowe łączą się z przodu i tworzą spojenie łonowe, które można namacać.

Niekiedy w spojeniu łonowym znajduje się szczelina, która jest niedorozwiniętą jamą stawową. Połączenie kości łonowych w spojeniu łonowym stanowi przejście pomiędzy połączeniem nieruchomym kości a stawem: takie połączenie nosi nazwę - półstawowego.

W pozycji siedzącej możemy namacać u siebie guzy kulszowe. Siedząc, opieramy się na tych guzach.

Miednica dzieli się na dwie części: górną (szerszą) - miednicę dużą i dolną (węższą) - miednicą małą. Granicę między obiema miednicami tworzy linia graniczna, biegnąca po wewnętrznej lewej i prawej strome miednicy od wzgórka kości krzyżowej wzdłuż kości biodrowych i grzebieni kości łonowych do spojenia łonowego.

W kończynie dolnej (extremitas inferior) odróżniamy udo (femur), goleń (crus) i stopę (pes) tak jak szkielet ramienia, a szkielet goleni - z dwóch kości (piszczelowej i strzałkowej), podobnie do szkieletu przedramienia. Szkielet stopy zawiera 26 kości: kości stępu, kości śródstopia i kości palców. Kość udowa jest najdłuższą i najgrubszą kości szkieletu Możemy w niej odróżnić trzon i dwa końce stawowe. Górny jej koniec stanowi główka stawowa osadzona na szyjce, tworzącej kąt z trzonem kości. Koło szyjki widzimy dwa guzy kostne: krętarz wielki, który można namacać, i krętarz mniejszy.

Na dolnym końcu kości biodrowej znajdują się dwa kłykcie (przyśrodkowy i boczny), posiadające powierzchnie stawowe dla połączenia z kością piszczelową.

Kość piszczelowa (tibia) jest kością rurowatą o kształcie trójgraniastym, niedostatecznie osłoniętą i przez to często narażona jest na urazy. W górnej swej części rozszerza się ona i tworzy dwa kłykcie (przyśrodkowy i boczny), posiadające powierzchnie stawowe dla połączenia z kłykciami kości udowej. Na jej dolnym końcu jest wklęsła powierzchnia stawowa dla połączenia z kością skokową stopy. Z boku tej powierzchni stawowej znajduje się wyrostek, łatwo wyczuwalny palcem, zwany kostką przyśrodkową.

Kość strzałkowa (fibula) jest to cienka kość rurowata, mieszcząca się po zewnętrznej stronie kości piszczelowej. Górny koniec kości strzałkowej (główka) nie dochodzi do stawu kolanowego. Jej dolny koniec zwany kostką zewnętrzną można wyczuć palcem. Obie kości goleni połączone są błoną międzykostną, która nie pozwala tym kościom rozsuwać się.

Na przedniej powierzchni stawu kolanowego leży mała spłaszczona kość, wyczuwalna palcem, zwana rzepką (patella).

Stopa składa się ze stepu (tarsus, 7 kości), śródstopia (metatarsus, 5 kości) i palców (14 kości). Stęp, podobnie jak nadgarstek, zawiera 7 kostek: dwie kostki większe (skokową i piętową) i pięć kostek drobnych. Kości goleni łączą się z kością skokową stawem goleniowo-napiętowym, czyli skokowym górnym, mającym kształt bloku. Kość skokowa leży na kości piętowej, która tworzy w swej tylnej części guz piętowy.

Do stepu przyłącza się z przodu pięć kości śródstopia, które są połączone z członkami palców. Palec duży stopy składa się z dwóch członków, a pozostałe palce - z trzech członków, tak jak palce ręki.

Staw biodrowy (articulatio coxae) jest utworzony z główki kości udowej i panewki kości bezimiennej. Ten staw otacza mocna torebka stawowa, wzmocniona pomocniczymi więzadłami, wśród których szczególne znaczenie ma więzadło biodrowo-udowe, czyli ligamentum Bertini. Więzadło biodrowo-udowe, najmocniejsze spośród więzadeł ciała ludzkiego, biegnie od dolnej części kości biodrowej do obu krętarzy kości udowej i ogranicza udo w nadmiernym ruchu zgięcia ku tyłowi.

W stawie biodrowym częściej zdarzają się złamania szyjki kości udowej, niż zwichnięcia jej główki, ze względu na mocną torebkę stawową. Staw kolanowy (articulatio genus) jest największym i najbardziej skomplikowanym stawem ciała ludzkiego. Jego torebka stawowa otacza koniec kości udowej i koniec kości piszczelowej. Z przodu torebka stawowa stawu kolanowego posiada wycięcie, w którym leży rzepka, włączona w ścięgno mięśnia.

Porównując staw kolanowy ze stawem łokciowym, widzimy, że rzepka nie pozwala goleni zgiąć się ku przodowi, tak jak wyrostek łokciowy nie dopuszcza, żeby przedramię było zgięte ku tyłowi. Rzepka chroni staw kolanowy przed urazem podczas upadku na kolano.

W stawie kolanowym są możliwe tylko ruchy zgięcia ku tyłowi i wyprostowania - tak jak w stawach blokowych. Osobliwą cechę stawu kolanowego stanowią dwie półksiężycowate chrząstki śródstawowe, zrośnięte z torebką stawową. Dzięki tym chrząstkom osiąga się bardziej ścisłe przyleganie silnie wypukłej powierzchni stawowej kości udowej do mało wklęsłej powierzchni stawowej kości piszczelowej. Z chrząstkami współdziałają tu mocne więzadła krzyżowe, znajdujące się w stawie kolanowym.

Dzięki temu stopa stanowi elastyczne, wypukłe ku górze sklepienie, na które podczas stania i chodzenia przenosi się ciężar ciała. To sklepienie z tyłu opiera się na guzie skokowym, z przodu - na główkach kości śródstopia. Ponieważ sklepienie stopy jest elastyczne, nie odczuwamy wstrząsów podczas chodzenia, a zwłaszcza biegania po nierównej powierzchni. Jeśli warunki pracy stopy są niesprzyjające (długie stanie, dźwiganie ciężarów itp.), to miękkość kości lub słabość mięśni i więzadeł może spowodować, że sklepienie stopy powoli będzie się spłaszczać pod ciężarem ciała. Stopa, której sklepienie jest spłaszczone, nazywa się stopą płaską. Siad mokrej stopy płaskiej na podłodze nie posiada zagłębienia po swej stronie wewnętrznej, co wskazuje, że podczas chodzenia człowiek, mający płaskie stopy, opiera się całymi stopami, a to powoduje szybkie nużenie się.